Kiedyś Tyniec znajdował się o dzień drogi od Krakowa – dziś dojedziemy tam w niecałą godzinę autobusem albo piękną trasą rowerową. Urok i spokój tego miejsca przyciąga rzesze turystów i pielgrzymów. A mnisi w ciszy i modlitewnym skupieniu realizują benedyktyńską dewizę ora et labora…
Położony na wapiennym wzgórzu klasztor bardziej przypomina średniowieczną warownię niż świątynię. Nic dziwnego – w swych początkach opactwo oo. Benedyktynów w Tyńcu pełniło również funkcje obronne. Prawdopodobnie 1000 lat przed przybyciem zakonu świętego Benedykta teren Tyńca zamieszkiwali Celtowie. Pierwsi mnisi przybyli tu w połowie XI wieku. Tyniec cieszył się wielką przychylnością książąt krakowskich, a później polskich królów i wiele wskazuje na to, że w średniowieczu był potęgą gospodarczą: jego opata nazywano „opatem stu wsi”.
Opactwo silnie ufortyfikowano w XIII wieku, nie uchroniło go to jednak przed zniszczeniami – został spalony już w czasie najazdu Tatarów na ziemie polskie. Czasy świetności klasztoru przypadają na XV i XVI wiek. W późniejszych latach klasztor został gruntownie przebudowany i z tego czasu pochodzi charakterystyczna dwuwieżowa fasada. W 1816 roku – w czasach zaborów – Austriacy doprowadzili do kasacji zakonu i benedyktyni zostali zmuszeni do opuszczenia klasztoru w Tyńcu. Od tej pory przechodził on z rąk do rąk, coraz bardziej niszczejąc. O jego los zatroszczył się dopiero arcybiskup krakowski Adam Stefan Sapieha, który w 1939 roku na nowo sprowadził benedyktynów z Belgii. Po raz ostatni opactwo spełniło rolę warowni w 1945 roku, gdy wojska niemieckie – podobnie jak na Monte Cassino – broniły się tu przed Armią Czerwoną.
Droga na teren opactwa wiedzie przez „zamek”, czyli XVI-wieczny budynek opatówki. Za nią znajduje się rozległy dziedziniec, na którym w dawnych czasach opat witał znamienitych gości. Oprócz tego na kompleks klasztorny składa się biblioteka, którą oddano do użytku w 2008 roku po odbudowie tzw. Wielkiej Ruiny. Obecnie mieści się w niej Benedyktyński Instytut Kultury. W jego salach wystawienniczych można oglądać zabytkowe eksponaty: fragmenty romańskiej i gotyckiej kamieniarki czy elementy arkad pierwotnego krużganka klasztornego. Znajdujący się na terenie klasztoru kościół świętych Piotra i Pawła to trójnawowa bazylika z barokowym wyposażeniem. Wchodząc do niego, zwróćmy uwagę na kunsztowną, żelazną klamkę w kształcie ryby – symbol Chrystusa.
Wyposażenie kościoła:
- gotyckie prezbiterium,
- rokokowy ołtarz główny z czarnego marmuru,
- barokowa ambona w kształcie łodzi,
- polichromia z XVI wieku przedstawiająca Trzech Króli.
Zwiedzanie indywidualne Muzeum:
Od maja do października: pn.-pt. 9.00-17.00, sb.-nd. 10.00-18.00
Od listopada do kwietnia codziennie: 10.00 -16.00
Bilet normalny: 7 zł, Bilet ulgowy: 5 zł
Zwiedzanie Opactwa z przewodnikiem (w miarę dostępności z kościołem):
Początek o pełnych godzinach
Maj – październik: pn.-pt. 9.15-12.00, 14.00-17.00, sb. 9.00-12.00, 14.00-16.00, nd. 14.00-17.00
Listopad – marzec: pn.-pt. 9.15-12.00, 14.00-15.00, sb. 9.00-12.00, 14.00-15.00, nd. 10.15, 12.00, 13.15, 14.00-15.00
Kwiecień: pn.-pt. 9.15-12.00, 14.00-16.00, sb. 9.00-12.00, 14.00-16.00, nd. 14.00-16.00
W weekendy kościół otwarty dla osób indywidualnych, ale wyłączony ze zwiedzania z przewodnikiem.
Cena biletu z przewodnikiem: 7 zł, bilet normalny łączony (zwiedzanie Muzeum i opactwa): 10 zł, bilet ulgowy łączony (zwiedzanie Muzeum i opactwa): 8 zł
Dzieci do lat 6: wstęp wolny, cena biletu rodzinnego (zwiedzanie Muzeum i opactwa): 25 zł
