Wiele jest wciąż do odkrycia w muzyce polskiej. Uwarunkowania historyczne sprawiły, że nie mamy dziś pełnego obrazu dziedzictwa polskiej kultury muzycznej, zwłaszcza tej wczesnodwudziestowiecznej. Niektóre utwory zaginęły, część z nich zmieniła swój oryginalny kształt, a o jeszcze innych nie wiadomo, że w ogóle powstały. Dlatego nierzadko bywa tak, że muzycy dokonują premier kilkudziesięcio-, a nawet kilkusetletnich kompozycji.
W programie koncertu Oprócz Chopina. Polska muzyka na fortepian i skrzypce Barbary Mglej i Martyny Zakrzewskiej zawierają się utwory Michała Spisaka (1914–1965), Artura Malawskiego (1904–1957), Ludomira Różyckiego (1883–1953), Aleksandra Tansmana (1897–1986) i Witolda Lutosławskiego (1913–1994) – polskich kompozytorów XX wieku.
Improvvisazione Spisaka to subtelny romans z muzyką jazzową. Subtelny, bo jazzowe harmonie błyskawicznie przechodzą w brawurowe pasaże i wirtuozowskie solo. W przypadku Malawskiego przynależność do epoki jest nieco bardziej zawiła. Sonata na tematy Feliksa Janiewicza wykorzystuje bowiem materiał pochodzący z początku XIX wieku, którego Artur Malawski słucha z perspektywy swoich czasów. Wczesnoromantyczne brzmienie czasem zderza się z nieoczywistą harmonią i artykulacją. Własnym, niezależnym głosem kompozytor ten przemawia w Andante i Allegro, gdzie echo muzyki ludowej słyszalne jest cały czas – lecz coraz to inaczej. Podkreślmy, że żaden z tych utworów nie doczekał się, jak na razie, płytowego wydania; brakuje też informacji o ich dotychczasowych wykonaniach.
Drugą połowę koncertu otwiera sześcioczęściowa Fantaisie Aleksandra Tansmana. Silnego związku kompozytora z kulturą francuską dowodzi nie tylko popularniejsza wersja jego imienia – Alexandre – lecz także, a może i przede wszystkim, błyskotliwy charakter i kolorystyka jego muzyki. Fantazja jest utworem po francusku neoklasycznym, w którym impresjonistyczne brzmienie przeplata się z odwołaniami do tradycji w postaci kanonu, fugi czy divertimenta. W kontraście do dużej i dynamicznej formy tego utworu zabrzmią delikatne i liryczne Dwie melodie Ludomira Różyckiego.
Ostatnia w programie Partita Witolda Lutosławskiego to utwór z największą historią. Jego wersję na skrzypce solo i orkiestrę wykonywano na całym świecie. W wersji kameralnej skrzypce i fortepian to dwie niezależne osobowości, które spotykają się, choć nie zawsze prowadzą dialog: zdarza się, że mówią całkowicie niezależnie, pozostawiając słuchaczom wybór, za którym z głosów w danym momencie podążać.
Michał Spisak – Improvvisazione (1962)
Artur Malawski – Sonata na tematy Feliksa Janiewicza (1951)
Artur Malawski – Andante i Allegro (1950)
***
Aleksander Tansman – Fantaisie (1961)
Ludomir Różycki – Dwie melodie op. 5
Witold Lutosławski – Partita (1984)
Baśka (Barbara Mglej) i Martyna (Martyna Zakrzewska) grają ze sobą od lat – ta pierwsza na skrzypcach, druga na fortepianie. Od 2013 roku wspólnie interpretują muzykę XX i XXI wieku: zaczęło się w ramach European Workshop for Contemporary Music, z którym wspólnie koncertowały w Kolonii, na 47. Internationale Ferienkurse für Neue Musik w Darmstadt oraz w kolejnych edycjach Warszawskiej Jesieni. Od 2014 współtworzą Spółdzielnię Muzyczną contemporary ensemble, zespół specjalizujący się w wykonawstwie muzyki współczesnej. Dobrze im się razem pracuje – stąd potrzeba współpracy także poza Spółdzielnią.
W 2017 roku duet wystąpił na festiwalu 7 Nurtów, wykonując utwór Weroniki Ratusińskiej-Zamuszko. Potem zaistniała okazja do zagrania recitalu w Klagenfurcie. W czerwcu zespół został zakwalifikowany do Międzynarodowego Konkursu Muzyki Polskiej im. Stanisława Moniuszki w Rzeszowie.
Największą frajdę sprawia nam granie utworów z XX i XXI wieku, chociaż czasem mamy ochotę na coś bardziej klasycznego czy romantycznego. W każdym razie najbardziej interesuje nas to, co nieodkryte, nieznane.
