„Przypadkowość doświadczenia: o performatywności praktyk religijnych” - wykład otwarty dr Kamili Baranieckiej-Olszewskiej.
Refleksja nad doświadczeniem religijnym zajmuje w antropologii szczególne miejsce, inspirowana jest bowiem przede wszystkim badaniami terenowymi, tym, jak ludzie sami opisują oraz wyrażają przeżycia. Co więcej, namysł ten, wynika również z obserwacji związków doświadczenia z praktyką rytualną czy szerzej społeczną. To sprawia, że doznania religijne interpretowane są w odniesieniu do konkretnych zdarzeń, przedmiotów, praktyk. Istotne staje się więc dostrzeżenie napięcia między próbami zarządzania i sprofilowania doświadczenia, a jego przypadkowością oraz sytuacyjnością płynącą przede wszystkim z relacji z formami zapośredniczającymi doznania: na przykład świętymi wizerunkami, gestami rytualnymi, materialnymi i niematerialnymi przejawami sacrum, ale też sytuacyjnością zależną od pogody czy krajobrazu otaczającego miejsce kultu.
Wychodząc od koncepcji imaginarium religijnego Thomasa Csordasa oraz form czuciowych Birgit Meyer zamierzam pokazać rolę performatywności praktyk religijnych w kształtowaniu doświadczenia religijnego. Relacja z sacrum oraz jej doświadczanie w dużym stopniu zależy bowiem od charakteru wydarzeń religijnych, ich intensywności, potencjału zaangażowania w nie wiernych. Podczas wydarzeń religijnych wytwarza się szczególnego rodzaju atmosfera – przestrzeń dla przeżyć. Ten performatywny aspekt praktyk religijnych mam zamiar omówić na przykładzie materiałów terenowych z badań prowadzonych w sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej.
