Chronos, kairos, aion – te trzy pojęcia zarysowują grecką wykładnię czasu w jej wieloaspektowości i różnorodności, którą wykład nasz ma ambicję uchwycić.
Aion opisuje czas jako trwanie, wiek, wieczność. Wieczność będzie tu podstawowym znaczeniem i w tym też sensie używa tego terminu Platon w swoim Timajosie, gdy chce opisać sposób bycia najwyższych zasad i idei, a także Heraklit w swoim zagadkowym „osiemnastym fragmencie”. Aion może również jednak oznaczać wiek w sensie pewnego interwału czasowego; może wówczas – jak u Hezjoda, ale też jak w judeochrześcijańskiej wykładni dziejów – oznaczać pewną epokę, erę historyczną, ale może też opisywać wiek danej rzeczy o czasowym sposobie bycia, czyli np. wiek bytu ludzkiego: dzieciństwo, dojrzałość, starość.
Chronos to czas ujęty jako ciągłość; wyraża ilościowy aspekt trwania, sekwencyjny porządek zdarzeń, możliwy dzięki rozumieniu czasu jako przepływu równych jednostek; dzięki temu właśnie może opisać czas w jego funkcji miary względem tego, co od czasu jest różne, ale co podlega zmianie. Gdy Arystoteles w IV księdze Fizyki poszukuje określenia istoty czasu jako miary, która zarazem pozwoliłaby mu zachować ontologiczną odrębność czasu, chronos stanowi dla niego podstawowe pojęcie.
Kairos to „ten oto”, „ten właściwy” czas, odpowiedni moment do działania, stworzony przez okazję i niepowtarzalne, przemijające okoliczności. Kairos będzie zatem oznaczał krytyczny, decydujący moment, chwilę jedyną spośród wielu, chwilę doskonałą, dramatyczny, zawiązany na mgnienie oka splot okoliczności, losu i gotowości do działania.
--
dr Radosław Strzelecki – filozof, etyk, adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorem m. in. książek "Ethos i wolność. W poszukiwaniu etycznej wymowy „Bycia i czasu” Martina Heideggera" (Kraków 2006) i "Odpowiedzieć Byciu. Odpowiedzieć Innemu" (Kraków 2014). Publikuje też m. in. w „Kwartalniku Filozoficznym” i „Znaku”
Wojciech Gmuzdek – student V roku filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego praca licencjacka o fenomenie nudy w ujęciu Martina Heideggera opublikowana została w "Kwartalniku Filozoficznym".
