Cykl wykładów Muzeum Narodowego w Krakowie dla dorosłych i młodzieży w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka.
W podręcznikach historii sztuki średniowiecze omawia się najczęściej w skrótowy sposób, ograniczając się do najbardziej ekscytujących zjawisk, takich jak romańskie kościoły pielgrzymkowe czy katedry gotyckie we Francji.
Także większość miłośników sztuki ignoruje świadectwa artystyczne tej epoki, negując tym samym tysiącletni dorobek ludzkości. Za ten wypaczony obraz przeszłości odpowiada szereg czynników na czele z renesansową tradycją historiograficzną, postrzegającą wszystko, co wydarzyło się między upadkiem Cesarstwa Rzymskiego a początkiem wieku XV, jako przejaw „barbarzyństwa”. W istocie niezwykłość tej epoki wiąże się z odrzuceniem klasycznych kanonów estetycznych wykształconych w Grecji i Rzymie i zastąpieniu ich nowym językiem wypowiedzi artystycznej. Zapomina się jednak, że przed wiekiem XV w sztuce i kulturze Europy chrześcijańskiej miał miejsce szereg renesansów, które polegały na konsekwentnym nawiązywaniu do przedchrześcijańskich wzorców estetycznych.
Tak więc średniowiecze to także renesans karoliński, sztuka ottońska i renesans XII w., albo tzw. sztuka około roku 1200. W pojęciu „sztuka romańska” kryje się także głębokie przekonanie, że kultura artystyczna tej epoki wykształciła się w nawiązaniu do sztuki rzymskiej, niejako na ruinach Imperium Romanum. W kolejnych wykładach tradycyjne wyobrażenia i stereotypy na temat sztuki średniowiecznej zostaną zestawione z dziełami sztuki i źródłami pisanymi, co pozwoli zaprezentować zmieniające się wzorce estetyczne w tej pozornie tylko jednolitej epoce. Panorama najważniejszych zjawisk artystycznych w Europie pomiędzy III a XVI w. zostanie bogato zilustrowana.
***
7 marca 2018 18:00
Sztuka romańska
Prowadzenie: dr hab. Marek Walczak
Szereg zjawisk w architekturze i sztukach plastycznych od końca XI w. określa się wymyślonym w początkach XIX w. terminem "romanizm".
15 marca 2018 18:00
Sztuka gotycka
Prowadzenie: dr hab. Marek Walczak
Bez wątpienia najoryginalniejszym osiągnięciem artystycznym od czasów rzymskich stało się wypracowanie w połowie XII w. form zwanych gotyckimi. Były one tak różne od języka sztuki klasycznej, że piszący w połowie XVI w. historiograf włoski Giorgio Vasari określał je jako "wprost śmiesznie".
4 kwietnia 2018 18:00
Sztuka późnogotycka
Prowadzenie: dr hab. Marek Walczak
U schyłku średniowiecza w sztuce gotyckiej zaszły ważkie zmiany, które doprowadziły do tak daleko idących przekształceń świadomości estetycznej, że historycy sztuki zaczęli wydzielać tę epokę jako "późny gotyk".
