Żyd

Dyrektor upadającej szkoły w małym miasteczku, by uratować budynek, w którym pracuje ponad czterdzieści lat, zwołuje zebranie w pokoju nauczycielskim. Bardziej prominentne postacie grona nauczycielskiego dowiadują się na nim od swojego przełożonego, że łatwo mogą zdobyć fundusze na renowacje ich miejsca pracy - wystarczy tylko odpisać na wiadomość pewnemu Izraelczykowi, którego ojciec uczył się w ich szkole dekady temu. Z pozoru komiczne spotkanie przemienia się w spór pełen obiegowych stereotypów i umożliwia zebranym dyskusję na temat przeszłości ich miasteczka, gdzie przed wojną połowę ludności stanowili Żydzi. Okazuje się, że wiele spraw było dotychczas przemilczanych, a nauczyciele momentami drastycznie różnią się poglądami i wiedzą na temat społeczności i kultury żydowskiej. Każdy z bohaterów dostaje szansę skonfrontowania się z przeszłością ze swojej perspektywy, a także zabrania głosu w sprawie także własnych niejednoznacznych losów i postaw.

„Żyd” Artura Pałygi, w reżyserii Andrzeja Błażewicza to zaproszenie do dyskusji o stereotypach i próba ich weryfikacji. Sztuka przygląda się bliżej skomplikowanej relacji polsko-żydowskiej poruszając wiele kontrowersyjnych jej aspektów. Spektakl prowokuje do debaty wolnej od jednostronnej oceny, gdzie oskarżający zamieniają się w oskarżonych i mogą odpowiedzieć na stawiane im zarzuty lub jasno podkreślić, że dany temat ich po prostu nie dotyczy. Osadzona w realiach postpeerelowskich szkoła okazuje się miejscem, gdzie lokalna elita ma okazję zmierzyć się z zawiłą przeszłością miasteczka.

„Polacy kochają Żydów. Wzruszają Polaków żydowskie historie, porywają do tańca żydowskie melodie, do łez bawią żydowskie dowcipy i skecze. Szmoncesy łykamy pasjami. Porywa nas żydowski folklor. (...) Żyd umęczony przez Rzymian jest niemal naszym narodowym symbolem. Nie ma tematu, o którym Polacy będą dyskutować chętniej niż o Żydach. Nie ma tematu, na którym tak wielu Polaków tak dobrze się zna jak na Żydach. (...) A jednak kiedy, jak nauczyciele - bohaterowie sztuki Żyd - mamy stanąć z nimi twarzą twarz, oko w oko, okazuje się, że tak wielu rzeczy wciąż nie wiemy. (...) O czym rozmawiać z Żydem? O czym nie rozmawiać? Czy jest coś, o czym powinniśmy wiedzieć? Coś, o czym on wie? A może nie wie? Czy ktoś coś ukrywa? Dlaczego Żyd przyjeżdża? I kim właściwie jest Żyd? Można powiedzieć, że judaizm jest naszą narodową pasją. Najpopularniejszą polską gazetę nazywamy tu „Koszerną”. Najświetniejsze radio nosi imię kobiety żydowskiego pochodzenia”. /Artur Pałyga/

Premiera 27 marca 2018

Reżyseria:Andrzej Błażewicz
Dramaturgia: Paweł Sablik
Scenografia: Aleksandra Grabowska
Inspicjent/ sufler: Magdalena Gródek

Obsada:
Dyrektor: Michał Kościuk
Polonista: Paweł Sanakiewicz
Wuefista: Wojciech Leonowicz
Anglistka: Małgorzata Piskorz
Ksiądz: Dariusz Starczewski

Scena na Sarego 7