W związku z przypadającym 18 maja stuleciem urodzin Karola Wojtyły Sejm RP ustanowił rok 2020 Rokiem Świętego Jana Pawła II. W naszym mieście ślady obecności świętego napotykamy niemal na każdym kroku, bo przez blisko pół życia tutaj miał swój dom.
Karol Wojtyła mieszkał w Krakowie przez 40 lat: od podjęcia w 1938 roku studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim (przy ulicy Gołębiej 20) do wyboru na głowę Kościoła w październiku roku 1978. Później jako Jan Paweł II powracał tu aż siedem razy. Na początku II wojny światowej dwudziestoletni Karol Wojtyła – już nie student, a robotnik w kamieniołomie Solvayu na Zakrzówku – codziennie odwiedzał kaplicę Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w podkrakowskich wówczas Łagiewnikach. Przesłanie o Bożym Miłosierdziu pozostawione przez siostrę Faustynę Kowalską towarzyszyło mu odtąd przez całe życie. Jako kapłan był wielkim orędownikiem krytykowanego wówczas przez wielu hierarchów kultu Jezusa Miłosiernego, a nauczanie o nim stanowiło istotny element jego pontyfikatu. Podczas ostatniej, pożegnalnej wizyty w 2002 roku historia rozpoczęta w Krakowie ponad 60 lat wcześniej zyskała symboliczne domknięcie – papież uroczyście konsekrował nową bazylikę w ustanowionym przez siebie Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. W niecałą dekadę później na pobliskich Białych Morzach ks. kard. Stanisław Dziwisz erygował nowe Sanktuarium bł. Jana Pawła II.
Z Łagiewnik młody Wojtyła wracał piechotą na ulicę Tyniecką 10 na Dębnikach, gdzie po opuszczeniu Wadowic zamieszkał u rodziny matki. Skromne dwupokojowe mieszkanie w suterenie dzielił najpierw z ojcem, który jednak zmarł nagle w 1941 roku. Wówczas do Karola wprowadził się przyjaciel z Wadowic Mieczysław Kotlarczyk. Właśnie na Tynieckiej tworzyła się koncepcja założonego przez niego konspiracyjnego teatru słowa nazwanego później Rapsodycznym. Obecnie dawne mieszkanie Wojtyłów jest oddziałem Muzeum Archidiecezjalnego Kardynała Karola Wojtyły.
Kolejnym ważnym dla Karola Wojtyły adresem stał się Pałac Biskupi przy ulicy Franciszkańskiej 3. Od 1941 roku niedoszły polonista uczęszczał tu na wykłady konspiracyjnego seminarium. Po wybuchu powstania warszawskiego arcybiskup Adam Stefan Sapieha zorganizował w kurii sypialnię dla kleryków, by uchronić ich przed masowymi aresztowaniami młodych Polaków. Z pałacem przy Franciszkańskiej Wojtyła pozostał związany już na zawsze. Tutaj od 1958 roku urzędował jako biskup pomocniczy w kurii metropolitalnej, a następnie metropolita krakowski. Zatrzymywał się tu także jako papież podczas wszystkich pielgrzymek do Krakowa. Z „papieskiego” okna nad wejściem pozdrawiał wieczorami młodzież. Po drugiej stronie ulicy widział wówczas kościół oo. Franciszkanów, w którym zawsze lubił się modlić. W 1979 roku u franciszkanów odbyło się spotkanie się z chorymi, podczas którego ojciec święty mówił o ewangelicznym wymiarze cierpienia.
W 1951 roku ks. Karol Wojtyła został skierowany na urlop naukowy w celu ukończenia pracy habilitacyjnej. Wynajął wówczas pokój w kamienicy przy ulicy Kanoniczej 19, zaś codzienne msze święte odprawiał w kościele św. Katarzyny na Kazimierzu, a później w bazylice Mariackiej. W 1953 roku obronił rozprawę habilitacyjną na Wydziale Teologicznym UJ, jednak Ministerstwo Oświaty odmówiło jej uznania, a najstarszy wydział teologiczny w Polsce został decyzją władz PRL zlikwidowany. Jego działalność trwała jednak nadal w strukturach kościelnych, a od 1981 roku kontynuuje ją powołana przez Jana Pawła II Papieska Akademia Teologiczna, w roku 2009 przemianowana na Uniwersytet Papieski Jana Pawła II.
W 1958 roku Karol Wojtyła przyjął sakrę biskupią w katedrze na Wawelu, gdzie dwanaście lat wcześniej w krypcie św. Leonarda odprawił pierwszą mszę prymicyjną. Tutaj też w roku 1964 miał miejsce jego uroczysty ingres na metropolitę krakowskiego. Na Wawel powracał także jako papież. Podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 roku modlił się przy grobie św. Stanisława w 900. rocznicę jego śmierci. W miejscu męczeńskiej śmierci biskupa przed kościołem oo. Paulinów na Skałce wygłosił wówczas orędzie do zgromadzonej przed świątynią młodzieży. Mówił w nim o znaczeniu duszpasterstwa akademickiego, w którego współtworzenie w Krakowie zaangażował się bardzo mocno w latach 50. jako wikary w kościele św. Floriana. To wtedy zaczęły się słynne później wyjazdy z „Wujkiem” na kajaki czy w góry.
W latach 1958-1967 biskup Wojtyła zajmował kilkupokojowe mieszkanie w kamienicy Dziekańskiej przy ulicy Kanoniczej 21. Dziś w obu budynkach przy Kanoniczej mieści się Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły. Z okazji obchodzonej w tym roku rocznicy muzeum przygotowało wystawę Pasterz, która w oparciu o osobiste przedmioty, dary od wiernych oraz pamiątki z okresu pontyfikatu ma przywoływać najważniejsze wątki myśli i nauczania papieża. Na wystawę musimy poczekać, natomiast jeszcze do 17 maja na stronie internetowej oraz Facebooku muzeum trwa konkurs dla dzieci i młodzieży na najciekawszą „Pocztówkę do Nieba” adresowaną do św. Jana Pawła II.
Myśląc o krakowskich ścieżkach Karola Wojtyły, nie można zapomnieć o Nowej Hucie, gdzie dzięki jego wsparciu powstała pierwsza w tej dzielnicy świątynia Arka Pana. Konsekrowany w 1977 roku kościół Matki Bożej Królowej Polski stał się symbolem przekształcenia „miasta bez Boga” w bastion Solidarności. Szczegóły wieloletniej batalii można poznać na wirtualnej wystawie Muzeum Krakowa „My chcemy Boga” 60. rocznica walki o krzyż w Nowej Hucie (www.krzyznowohucki.muzeumkrakowa.pl). Zanim kościół w Nowej Hucie w końcu powstał, krakowski metropolita odprawiał nabożeństwa pod gołym niebem – gromadzące tłumy wiernych rezurekcje czy pasterki budowały poczucie społecznej tożsamości. Ich klimat powtórzył się – w zwielokrotnionym wymiarze – podczas pierwszych mszy świętych odprawionych przez Jana Pawła II na krakowskich Błoniach w latach 1979 i 1983.
Listę „papieskich” miejsc w Krakowie można uzupełniać dalej bez końca… Ścieżki św. Jana Pawła II krzyżują się tu z najważniejszymi wydarzeniami historycznymi, życiorysami wybitnych postaci oraz prywatnymi doświadczeniami mieszkańców, którzy spotykali go na różnych etapach jego życia. (Dorota Dziunikowska, miesięcznik "Karnet")
Dziękujemy Muzeum Archidiecezjalnemu Kardynała Karola Wojtyły za udostępnienie zdjęć.