Do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu trafiła zbroja Zygmunta Augusta, którą polski władca otrzymał w 1533 roku (młody król miał wtedy 13 lat i 156,8 cm wzrostu) w prezencie od króla Czech i Węgier z okazji zaręczyn z jego córką Elżbietą. Do końca miesiąca można ją bezpłatnie podziwiać w Sali Senatorskiej na Wawelu.
„Zbroja będzie stanowić dla naszego muzeum jedną z pereł kolekcji” – mówi dr hab. Andrzej Betlej, prof. UJ, dyrektor Wawelu. „Przekazanie do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu renesansowej zbroi chłopięcej króla Zygmunta Augusta to wydarzenie dla naszego muzeum wyjątkowe i bez precedensu. Zbroja przeznaczona dla ostatniego Jagiellona na tronie polskim, którego – pamiętając o arrasach – możemy określić jako najwybitniejszego mecenasa zamku wawelskiego, jest – dla Polaków – bezcennym regalium”.
Bezcenna zbroja młodego króla Zygmunta Augusta trafiła na Wawel z Węgier, gdzie znajdowała się na mocy decyzji sądu arbitrażowego z 1933 roku. Wtedy to została przekazana z cesarskich zbiorów wiedeńskich do Muzeum Narodowego w Budapeszcie jako rzekoma własność króla Węgier Ludwika II Jagiellończyka, poległego w bitwie z Turkami pod Mohaczem w 1526 roku. W rzeczywistości, jak wykazał w 1939 r. wybitny bronioznawca Bruno Thomas, zbroję zamówił w 1533 r. król Czech i Węgier (późniejszy cesarz) Ferdynand I z okazji zaręczyn swojej córki Elżbiety z synem Zygmunta I, trzynastoletnim Zygmuntem Augustem, wówczas już ukoronowanym za życia ojca, królem Polski. Na napierśniku i naramiennikach umieszczono wiązany monogram z liter E i S (Elisabetha, Sigismundus).
Powrót królewskiego atrybutu do Polski zawdzięczamy działaniom Premiera Polski Mateusza Morawieckiego, który zwrócił się do Premiera Węgier Viktora Orbána z prośbą o przekazanie renesansowej zbroi młodzieńczej króla Zygmunta Augusta. W myśl postanowień Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Węgierskiej o współpracy kulturalnej i naukowej, sporządzonej w Budapeszcie 13 października 1992 r., w trosce o integralność narodowego dziedzictwa kulturowego Węgier i Polski 25 grudnia 2020 r. Viktor Orbán podpisał dekret o przekazaniu zbroi Rzeczypospolitej Polskiej.
Zygmunt II August jako władca Polski i Litwy dał się poznać jako wybitny mecenas i kolekcjoner. Obok wielkiego zespołu tapiserii niderlandzkich, wspaniałego skarbca, posiadał też kilkadziesiąt luksusowych zbroi. Z doborowej zbrojowni Zygmunta Augusta, oprócz prezentowanej młodzieńczej, zachowała się tylko pełna zbroja jeździecka wykonana przez KunzaLochnera w Norymberdze, podarowana królowi Szwecji Janowi III z okazji jego zaślubin z Katarzyną Jagiellonką (Zbrojownia Królewska w Sztokholmie).
Zbroję młodego króla Zygmunta Augusta, którą do końca lutego będzie można oglądać bezpłatnie w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu, wykonał świetny rzemieślnik z Innsbrucku – Jörg Seusenhofer. Jego dzieła uważane są za szczytowe osiągnięcia płatnerstwa renesansowego. Szczególna sławą cieszy się ozdobiony heraldycznymi orłami, zachowany w Wiedniu, komplet uzbrojenia z 1547 roku, przeznaczony dla arcyksięcia Ferdynanda II. Jak wiadomo z zachowanej korespondencji z płatnerzem do zbroi Zygmunta Augusta należały dwa siodła. Tylko okucia łęków jednego z nich zachowały do dnia dzisiejszego.
***
18–28 lutego 2021 Sala Senatorska
II piętro Zamku, wejście schodami Senatorskimi
wstęp bezpłatny
18 II (czwartek) 11.00–17.00 ostatnie wejście o 16.40
poniedziałek 9.30–13.00, ostatnie wejście o 12.40
wtorek–niedziela 9.30–17.00, ostatnie wejście o 16.40
bezpłatna wejściówka na pokaz zbroi uprawnia do zakupu biletu ulgowego na wystawę „Sztuka Wschodu. Namioty tureckie”
Po zakończeniu pokazu, od 2 marca 2021 zbroja będzie eksponowana na wystawie Skarbiec Koronny i Zbrojownia.
