Wzajemnego porozumienia można i trzeba poszukiwać w sztuce, poprzez śpiew, na scenie – przekonuje Festiwal Opera Rara.
Ten rok przynosi wiele pytań, których nie musieliśmy sobie stawiać jeszcze przed poprzednią edycją. Czy uda się zrealizować wszystkie plany? Czy nie wstrzymają nas kwarantanna lub inne obostrzenia sanitarne? Wymuszona okolicznościami rewolucja w sposobie organizacji i odbioru festiwalu nie wpływa jednak na przyświecającą mu ideę: by poprzez operę opowiedzieć nasz świat, a zarazem dać możliwość dostrzeżenia drugiego człowieka i jego emocji.
„Festiwal Opera Rara odbędzie się w tym roku w cyfrowej formule – oczywiście na platformie PLAY KRAKÓW. Zależy nam, aby w tych nieprzewidywalnych czasach nie zapominać o miłośnikach tego wyjątkowego gatunku, jakim jest opera. Pandemia nieustannie stawia przed nami ciągłe wyzwania, jednak ostatnie miesiące pokazały, że potrafimy działać efektywnie: tworzymy nowe wydarzenia, łączymy artystów z publicznością, budujemy mosty i prowadzimy dialog. Ogłaszamy więc program festiwalu, choć nie znamy jeszcze wszystkich dat spektakli. Wierzymy jednak, że jak co roku o tej porze będą Państwo razem z nami” – podkreśla Izabela Błaszczyk, dyrektor KBF.
Za motto festiwalu służą w tym roku słowa Safony: „Stań jak przyjaciel i spójrz mi w oczy – pogodnie, życzliwie” zachęcające do wyciągnięcia ręki i odnajdywania wspólnego języka. Spójrzmy więc sobie w oczy – choćby przez taflę ekranu, ponad maseczkami, w operowym zwierciadle, w którym przegląda się nasza rzeczywistość – i poszukajmy tego, co nas łączy.
Lament Dydony
Rzymski mit opowiedziany współczesnym językiem tańca GaGa – taką syntezę proponuje nam spektakl Dido & Aeneas (1, 2, 3 lutego, PLAY KRAKÓW). Operę Henry’ego Purcella, jedno z pierwszych dokonań tego gatunku w Anglii, przygotowała wraz z zespołem Capella Cracoviensis Natalia Iwaniec. Reżyserkę i choreografkę w równym stopniu inspirowała sycylijska architektura barokowa i właśnie GaGa, czyli specyficzny język ruchowy stworzony z końcem XX wieku. Tak powstało przedstawienie, w którym niezwykle czytelnie wybrzmiewają międzyludzkie konflikty i emocje zawarte w operze Purcella.
Miłość i śmierć
Teatr jednego aktora i wyzwanie dla śpiewaka, który przez blisko godzinę musi utrzymać uwagę słuchaczy opowieścią o ostatnich latach wojny trojańskiej – w kantacie Benedetta Marcella Cassandra z tą rolą zmierzy sie alcista Willima Towers. Reżyser Tomasz Cyz połączył barokowe dzieło o pożodze, śmierci i żałobie z kompozycją współczesnego amerykańskiego twórcy Davida Langa Just, która z urywków Pieśni nad Pieśniami tka czułe wyznanie miłosne. Prezentowany na festiwalu w 2019 roku spektakl zostanie uzupełniony nowością: Vanitas Salvatore Sciarrina, poetycką medytacją nad przemijalnością i przemijaniem świata z solową partią mezzosopranu, którą zaśpiewa Natalia Kawałek (7, 9, 10, 12 lutego, PLAY KRAKÓW).
Lirycznie
Również 7 lutego (godz. 18.00) usłyszymy kameralne dzieła kompozytorów drugiej szkoły wiedeńskiej: Suitę liryczną Albana Berga i Langsamer Satz Antona Weberna w interpretacji Airis String Quartet. W utworze Berga do zespołu dołączy sopranistka Dorota Szczepańska, która w jego ostatniej części wykona „utajoną” partię wokalną – zapisaną przez kompozytora odręcznie tylko w jednej kopii partytury odnalezionej dopiero w latach 70. XX wieku (PLAY KRAKÓW).
#MonteverdiToo?
Czy opera Claudia Monteverdiego Il ballo delle Ingrate faktycznie namawia do promiskuityzmu, swobody obyczajów i podporządkowania kobiet zachciankom mężczyzn? A może w tym dworskim moralitecie drzemie jakaś przewrotność? W dyskusję z XVII-wiecznym dziełem wchodzą dwie artystki: Magda Szpecht, ciekawa i odważna reżyserka młodego pokolenia, oraz Teoniki Rożynek, której współczesne kompozycje uzupełniają barokową partyturę (18, 19, 20 i 21 lutego, PLAY KRAKÓW).
Tak czynią wszystkie
Tą słodko-gorzką konstatacją kończy się Così fan tutte* Wolfganga Amadeusza Mozarta. Pozornie beztroska farsa, w której dwaj młodzi żołnierze przebierankową intrygą próbują – nie bez pewnych sukcesów – przywieść do niewierności swoje narzeczone (oczywiście w układzie „na krzyż”), pełna jest moralnych niejednoznaczności, ambiwalencji uczuć i absurdów libretta. Mimo to (a może właśnie dzięki temu?) doskonale przemawia do współczesnej publiczności. Zwłaszcza gdy tę wyborną komedię bierze na warsztat reżysersko-muzyczny duet Cezary Tomaszewski i Jan Tomasz Adamus (zarazem dyrektor artystyczny festiwalu).
Tragikomedia ludzka
Chińsko-tajsko-wietnamska restauracja Złoty Smok gdzieś w dowolnym mieście w Europie. Pracujący w kuchni Chińczyk cierpi z powodu bólu zęba. Jako nielegalny imigrant nie chce iść do dentysty, więc ząb usuwają jego współpracownicy. Chińczyk wykrwawia się na śmierć, a ząb ląduje w zupie pewnej stewardesy… Tragiczna i komiczna zarazem, absurdalna, groteskowa, miejscami nawet okrutna opera The Golden Dragon jest niewątpliwie głosem w dyskusji o imigracji. Niesie także bardziej uniwersalne – i gorzkie – przesłanie. Mówi bowiem o rządach przypadku, niespełnionych marzeniach i braku nadziei. Dzieło węgierskiego kompozytora Pétera Eötvösa reżyseruje Karolina Sofulak, a zagra Spółdzielnia Muzyczna contemporary ensemble pod wodzą Edo Frenkela (24, 25, 26 marca, PLAY KRAKÓW, WYDARZENIE ODWOŁANE).
***
„Festiwal Opera Rara zaprasza na wydarzenia edycji 2021. Ambitnie stawiamy czoła przeciwnościom, z jakimi boryka się przede wszystkim świat sztuki i edukacji, ponieważ naszym obowiązkiem jest przyoblekanie rzeczywistości w kształt poetycki. Przed nami spektakle, koncerty oraz szereg działań popularyzatorskich i edukacyjnych. Naszym celem jest wypełnianie codzienności znaczącą treścią, zaś naszym narzędziem są wszelkie odstępstwa od reguły, ponieważ to właśnie one stanowią o uroku życia. Wydarzenia festiwalowe będą rozrzucone na przestrzeni kilku miesięcy. To duża zmiana, ale także ważny precedens i szansa, ponieważ czyni ona z festiwalu znaczące zjawisko na mapie żywej kultury. Opera Rara: spektakle, koncerty, spotkania – ciekawość świata, poszukiwanie nowych dróg, przełamywanie stereotypów, niszczenie schematów w myśleniu, ponieważ, jak mówi Wyspiański, »sztuka i wolna myśl – niezlękłe bogi«” – dodaje Jan Tomasz Adamus, dyrektor artystyczny festiwalu.
A zatem, osobiście lub zdalnie, ale zawsze jak przyjaciele, pogodnie i życzliwie – spotkajmy się na Festiwalu Opera Rara! (Barbara Skowrońska)
*Daty emisji Così fan tutte na platformie PLAY KRAKÓW zostaną podane w późniejszym terminie.
