Teatr czułości
Czas zapomnieć o pluszowych fotelach, magii czwartej ściany i dyskusjach w foyer po każdym spektaklu. W tym roku zatriumfują własna kanapa, domowe zacisze i teatr na ekranie. Mimo to cieszymy się, że Boska Komedia nie składa broni!
13. Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia (5-13 grudnia) różni się od poprzednich edycji pod każdym względem. Największe teatralne święto w Krakowie dzięki platformie internetowej PLAY KRAKÓW otwiera się dla szerszej niż zwykle publiczności, a wstęp na wydarzenia i spektakle będzie bezpłatny. Jeszcze nigdy kultura nie była tak powszechna i dostępna na wszystkich!
Czuły narrator
Tegoroczne motto festiwalu, zainspirowane mową noblowską Olgi Tokarczuk, brzmi „Czuły narrator”. „Wierzę – podobnie jak Olga Tokarczuk – że rola artystów polega na tym, by »dać przedsmak tego, co mogłoby istnieć, i w ten sposób sprawić, że mogłoby ono stać się wyobrażonym«. Setki spektakli, które do tej pory pokazaliśmy na festiwalu, tysiące rozmów odbytych w jego ramach łączy wspólna potrzeba pełnej czułości relacji ze światem” – tłumaczy Bartosz Szydłowski, dyrektor festiwalu Boska Komedia.
W tym roku nie będzie tradycyjnych już konkursów Inferno i Paradiso ani sekcji Purgatorio. Pandemiczna edycja festiwalu to przede wszystkim wyraz wdzięczności dla wszystkich twórców teatralnych: „czułych narratorów”, którzy mimo ograniczeń, jakie zgotował nam koronawirus, bezustannie opisują nasz świat.
O sobie samym
23 przedstawienia, w tym osiem premier – tak wygląda program tegorocznej Boskiej Komedii. Zainauguruje ją światowa prapremiera spektaklu Bieguni w reżyserii Michała Zadary na podstawie powieści Olgi Tokarczuk. Koprodukcja stołecznego Teatru Powszechnego i krakowskiego Teatru Łaźnia Nowa będzie streamowana na żywo z warszawskiej sceny.
Część prezentowanych spektakli łączy swojego rodzaju autoreferencyjność. Powrót do Reims Katarzyny Kalwat jest zarówno odwołaniem do powieści Didiera Eribona, jak i do biografii Jacka Poniedziałka – odtwórcy głównej roli. Autobiografia na wszelki wypadek Michała Buszewicza nawiązuje do historii trzech pokoleń mężczyzn pochodzących z rodziny reżysera, których losy determinują jego własne życiowe wybory. O doświadczeniu bycia jednocześnie matką i artystką opowiada znakomity performans Dominiki Knapik Agon. W Jak ocalić świat na małej scenie? reżyser Paweł Łysak przygląda się z kolei temu, co zostawili po sobie nasi przodkowie i co my zostawimy w spadku swoim dzieciom. O tym, jak osobista tragedia i pamięć o niej naznaczają całą resztę życia, opowie z kolei Weronika Szczawińska w kameralnym spektaklu Po prostu.
„Filtr czułości pojawił się, gdy utknęliśmy wszyscy w pierwszym lockdownie. Wydawało się, że przepracowana izolacja pozwoli na głębszą wiarę w sprawczość tego, co wyciszone i delikatne. Niestety, to mechanizmy wykluczenia wzięły górę” – mówi Bartosz Szydłowski. Dlatego nie mogło zabraknąć spektakli twórców, którzy z czułością przyglądają się nieprzystosowanym społecznie bohaterom. Są wśród nich tytułowy Kaspar Hauser Jakuba Skrzywanka oraz jeden z najsłynniejszych polskich youtuberów, centralna postać przedstawienia Gracjan Pan. Musical Cezarego Tomaszewskiego.
Przeszłość i przyszłość
Do pozytywistycznych marzeń o budowaniu nowej wspólnoty powrócą Jędrzej Piaskowski i Hubert Sulima, których spektakl Nad Niemnem w czuły i mądry sposób odczarowuje szkolną lekturę, a jednocześnie nawiązuje do bieżącej sytuacji społecznej.
Głos w sprawie kobiet zabiorą Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin, którzy ze sceny Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie opowiedzą historię Barbary Zdunk, ostatniej w Europie kobiety spalonej na stosie (I tak nikt mi nie uwierzy). Drugim spektaklem stamtąd będzie Krótka rozmowa ze Śmiercią w reżyserii Marcina Libera, który sięgając do średniowiecznych polskich tekstów, zaprasza do całkiem nowoczesnego danse macabre… Wizję końca ukaże też czworo studentów krakowskiej AST (Tomasz Fryzeł, Piotr Froń, Kinga Bobkowska i Adam Borysowicz) w premierowym spektaklu Teatru Łaźnia Nowa Bezpieczne miejsce.
W nurcie premierowym zostaną pokazane także przedstawienia z krakowskich teatrów. Inspirowane światem i literaturą Stanisława Lema Fiasko w reżyserii Magdy Szpecht z Narodowego Starego Teatru, nawiązujący formą do narracyjnych gier komputerowych spektakl Władcy Konrada Dworakowskiego z Teatru Ludowego oraz musical w reżyserii Cezarego Tomaszewskiego Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale. Natomiast Jerzy Zoń z Teatru KTO specjalnie na festiwal Boska Komedia przygotuje transmisję z hali Tauron Arena Kraków swojego wizyjnego spektaklu Ślepcy.
Idzie młodość!
„W ostatnich tygodniach nic tak mocno nie wybrzmiewa, jak głos młodzieży, która wyszła na ulice naszych miast. Chcemy usłyszeć, jak myślą najmłodsi, co mają do powiedzenia i jak chcą, żeby wyglądał świat” – mówi Bartosz Szydłowski. Dlatego organizatorzy Boskiej Komedii planują warsztatowe spotkanie przedstawicieli kilku grup młodzieżowych działających przy teatrach instytucjonalnych z całej Polski. Sam projekt w symboliczny sposób zostanie zainaugurowany przez konkurs Mała Boska Komedia, podczas którego młodzieżowe jury wybierze najlepsze przedstawienie. Do rywalizacji stanie ich pięć: Motyl (reż. Marcin Liber), Kosmici (reż. Jakub Krofta), Rutka (reż. Karolina Maciejaszek), Piotruś Pan i Jakub Hak (reż. Magdalena Miklasz) oraz Król Maciuś Pierwszy (reż. Piotr Sieklucki). Poza konkursem zobaczymy Granice otwarte Łukasza Zaleskiego, Władców Konrada Dworakowskiego i Lem vs. P.K. Dick Mateusza Pakuły.
***
Codziennie o 12.00 na PLAY KRAKÓW w paśmie Hejnał Teatralny widzowie spotkają się online m.in. z aktorami i reżyserami. Oprócz tego nową festiwalową formułą, realizowaną przez cały rok na PLAY KRAKÓW, będzie Boska Komedia TV oferująca relacje z wydarzeń w polskim teatrze i rozmowy z artystami oraz krytykami teatralnymi.
„Chciałbym, by wszystkie te marzenia o lepszym świecie, których teatr jest wehikułem, stały się kiedyś rzeczywistością. Wiarę i determinację mam dzięki ludziom polskiego teatru, dzięki przyjaciołom festiwalu z całego świata i dzięki wiernej krakowskiej publiczności” – podkreśla Bartosz Szydłowski. Niech wraz z Boską Komedią zatriumfują czułość i wiara w lepsze jutro!
(Justyna Skalska, miesięcznik „Karnet”)
