Spotkanie autorskie wokół książki Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie pod redakcją Jarosława Klasia i Marii Wąchały-Skindzier, wydanej w ramach obchodów 70-lecia Nowej Huty jako zwieńczenie projektu o tym samym tytule.
Autorzy: Anak Grochowska, Adam Gryczyński, Paweł Jagło, Jarosław Klaś, Monika Kozioł, Maria Malatyńska, Maja Wąchała-Skindzier, Michał Wiśniewski
Autorzy koncepcji graficznej i składu: Jagoda Pecela i Łukasz Barucha
Redaktorzy o książce:
„Dziedziny kultury i sztuki, jakimi zajęliśmy się w tym opracowaniu, to: architektura, literatura, muzyka, teatr, sztuki plastyczne, fotografia i film. Wybór ten podyktowany jest specyfiką poszczególnych obszarów i ich wyraźną odrębnością w dziejach Nowej Huty. Perspektywa czasowa prezentowanych tekstów obejmuje przede wszystkim lata 1949–1989, w niektórych jednak przypadkach zawęża się do najintensywniejszych okresów, a czasami rozszerza o wybrane ważne zjawiska po 1989 r. W publikacji nie zajęliśmy się natomiast organizacją życia kulturalnego w Nowej Hucie, ponieważ historia poszczególnych instytucji kultury to temat na osobne i obszerne opracowanie. Podejmujemy jedynie wybrane wątki z tego zakresu tematycznego jako kontekst szerszych analiz. Podobnie zagadnienie bogatego życia kulturalnego w Nowej Hucie po roku 1989 i teksty kultury jej poświęcone w tym czasie zasługują na szerokie osobne opracowanie. Do współtworzenia książki zaprosiliśmy znawców poszczególnych tematów. Wielu z nich intensywnie bada poszczególne wątki, a część była aktywnymi uczestnikami opisywanych przez siebie rzeczywistości. Teksty bazują zatem na istniejących opracowaniach i materiałach archiwalnych, a niekiedy na własnych doświadczeniach i wspomnieniach autorów. Ilustrują je fotografie dotyczące tematyki poszczególnych rozdziałów, z których każdy poprzedzony jest streszczeniem w języku angielskim.
Publikacja składa się z dwóch części i aneksu. W pierwszej części, zatytułowanej Nowa Huta w kulturze, spoglądamy na teksty kultury, w których pojawia się Nowa Huta. Ze względu na liczne opracowania o architekturze tej dzielnicy Michał Wiśniewski nie skupia się na charakterystyce miejscowego budownictwa, ale osadza je w szerokim kontekście zjawiska, jakim była powojenna odbudowa na Zachodzie i Wschodzie Europy. Ten aspekt nie był jeszcze dotąd głębiej analizowany. Anna Grochowska opisuje, jak Nową Hutę prezentowali literaci, omawiając nie tylko najbardziej znane dzieło − skandalizujący Poemat dla dorosłych Adama Ważyka − ale rozszerzając pole analizy na inne, mniej znane, ale bardzo ciekawe utwory. Z kolei teksty piosenek o Nowej Hucie (najpierw masowych, a potem kontestujących rzeczywistość) analizuje Paweł Jagło. O spektaklach odwołujących się do kontekstu miejsca pisze Maria Wąchała-Skindzier, a przedstawienia Nowej Huty w sztukach plastycznych analizuje Monika Kozioł. Adam Gryczyński przybliża charakterystykę nowohuckiej twórczości wybranych fotografów, Maria Malatyńska zaś filmy o Nowej Hucie, na czele z Człowiekiem z marmuru Andrzeja Wajdy.
W drugiej części książki, pod tytułem Kultura w Nowej Hucie, ci sami autorzy przyglądają się nowohuckim środowiskom poszczególnych dziedzin kultury i sztuki. O architektach Nowej Huty związanych z Miastoprojektem pisze Michał Wiśniewski, a o wizytach w Nowej Hucie literatów oraz o efektach tych wizyt − Anna Grochowska. Działalność nowohuckich muzyków omawia Paweł Jagło, z kolei Maria Wąchała-Skindzier pochyla się nad lokalnym życiem teatralnym, sięgając do najstarszych scen: Nurt, Młoda Gwardia i Widzimisię, oraz dorobku Teatru Ludowego i współcześnie Łaźni Nowej. Bogatą działalność środowiska plastyków nowohuckich i ich współpracę z Hutą im. Lenina oraz Spółdzielnią Mieszkaniową „Hutnik” prezentuje Monika Kozioł. O gronie fotografów i filmowców skupionych wokół Klubu Fotografików Amatorów, Dyskusyjnego Klubu Filmowego i Amatorskiego Klubu Filmowego Nowa Huta z perspektywy własnych doświadczeń i wspomnień piszą odpowiednio Adam Gryczyński i Maria Malatyńska. Ich teksty stanowią wartościowe świadectwo osób bezpośrednio zaangażowanych w opisywaną działalność.
Publikację zamyka aneks, na który składają się dwa teksty wymykające się zaprezentowanemu podziałowi książki na dwa odpowiadające sobie komponenty, zwierające pary tekstów dotyczących poszczególnych dziedzin kultury i sztuki. Stanowią one jednak cenne uzupełnienie całego opracowania. Jarosław Klaś przedstawia początki zorganizowanej działalności kulturalnej w Nowej Hucie w latach 1949–1955, a Monika Kozioł opisuje efekty swoich żmudnych dociekań na temat nowohuckich rzeźb plenerowych, przywracając zbiorowej pamięci informacje o wielu z nich”.
Ze Wstępu Jarosława Klasia i Marii Wąchały-Skindzier
