Historia moskiewskiego baletu sięga czasów carskiej Rosji (1776). Miłość rodziny carskiej do baletu zaowocowała niezwykłym rozwojem tej sztuki na dwóch najważniejszych scenach imperium – Moskwy i Petersburga. Tradycje baletowe kontynuowano w XX wieku, gdy Teatr Bolszoj stał się wizytówką całej radzieckiej sztuki baletowej. Zespół pod kierownictwem Jurija Grigorowicza, choreografa i przez ponad 30 lat dyrektora artystycznego baletu, wypracował niepowtarzalny, wręcz akrobatyczny styl. Ikonami tego stylu stały się spektakle w choreografii Grigorowicza, jak „Spartakus” czy „Romeo i Julia”.
Obecnie zespołowi baletowemu Teatru Bolszoj szefuje Machar Wazijew, wcześniej dyrektor zespołów baletowych Teatru Maryjskiego w Sankt Petersburgu i mediolańskiej La Scali. Coraz częściej na scenie Bolszoj można także oglądać najsłynniejsze choreografie twórców zachodnich, od Balanchine’a po Kyliána, oraz niezwykłe rekonstrukcje wielkich XIX-wiecznych baletów, olśniewające przepychem dawnej carskiej sceny.
Również dziś wirtuozeria zespołu stoi na najwyższym, czasem aż niewiarygodnym poziomie. Na jego występy baletomani wszystkich większych miast świata czekają z ogromną niecierpliwością. Dlatego też kierownictwo tej czołowej operowo-baletowej sceny Rosji zdecydowało się, wzorem The Metropolitan Opera, na organizację transmisji do kin przedstawień baletowych drogą satelitarną i w jakości HD.
27 grudnia 2018, czw, 18:30
Don Kichot
muzyka: Ludwig A. Minkus
choreografia: Aleksiej Fadejeczew
Widzowie kochają baletowe komedie, a najbardziej „Don Kichota”. Nic dziwnego: ten luźno oparty na wątkach powieści Cervantesa balet aż kipi od tanecznych popisów, stylizowanych ognistych hiszpańskich tańców i przezabawnych scen pantomimicznych. Kitri, córka oberżysty, kocha z wzajemnością biednego cyrulika Basilia, ale ojciec chce ją wydać za bogatego szlachcica. Na szczęście sprytny Basilio i rezolutna Kitri z pomocą błędnego rycerza Don Kichota oraz jego giermka Sancho Pansy wywiodą ojca dziewczyny w pole i otrzymają rodzicielskie błogosławieństwo. Pierwszą wersję choreograficzną „Don Kichota” do melodyjnej muzyki Minkusa stworzył Marius Petipa, ojciec XIX-wiecznego baletu rosyjskiego. Za klasyczną tradycją wystawiania „Don Kichota” podąża wiernie choreograf Aleksiej Fadejeczew realizując to pełne humoru i brawurowego, popisowego tańca arcydzieło.
Obsada: Jekaterina Krysanowa, Siemion Czudin, Aleksiej Łoparewicz, Roman Simaczew, Wiktoria Jakuszewa, Anna Okuniewa, Denis Miedwiediew, Anna Tichomirowa, Rusłan Skworcow, Olga Smirnowa, Daria Chochłowa, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin i 55 minut.
24 stycznia 2019 r., czw, 18:30
Dziadek do orzechów
muzyka: Piotr Czajkowski
oryginalna choreografia: Jurij Grigorowicz
W wielu krajach nie ma Bożego Narodzenia bez gwiazdkowego spektaklu „Dziadka do orzechów”. Choć prapremiera dzieła odbyła się w Petersburgu w dniu Świętego Mikołaja, 6 grudnia 1892 roku, to tradycja gwiazdkowa towarzysząca temu baletowi powstała niemal pół wieku później, w Stanach Zjednoczonych. Choć dziś spektakl ten jest kierowany głównie do młodszych widzów, to nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych arcydzieł klasycznego baletu rosyjskiego. Oparty na opowieści modnego wówczas fantastycznego pisarza E. T. A. Hoffmanna „Dziadek do orzechów okazał się wspaniałym spektaklem familijnym. Mali widzowie odnajdą w nim baśniową historię małej Maszy, która dzięki dobremu sercu i odwadze wyzwala spod czaru księcia zaklętego w dziadka do orzechów. To jeden z najpiękniejszych baletów z fenomenalną muzyką Czajkowskiego.
Obsada: pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin i 20 minut.
7 lutego 2019 r., czw. 18:30
Sylfida
muzyka: Herman Severin Løvenskiold
choreografia: Johan Kobborg wg Augusta Bournonville’a
Sylfida – ulotna mieszkanka leśnych ostępów – stała się bohaterką pierwszego romantycznego baletu, wystawionego w 1832 roku w Paryżu przez Filippo Taglioniego. Bardzo szybko zdobyła serca publiczności i otworzyła drzwi do ukształtowania baletu klasycznego w formie, jaką znamy do dziś. Swoją wersję tanecznej opowieści o Sylfidzie zakochanej w człowieku w 1839 wystawił duński baletmistrz August Bournonville, wzbogacają czysty, wdzięczny taniec technicznymi popisami, także w wykonaniu tancerza wcielającego się w postać Jamesa. Tę wersję w opracowaniu Johana Kobborga pielęgnuje w swoim repertuarze Teatr Bolszoj. Szkocki wieśniak James ma się ożenić z ukochaną Effie, ale we śnie i na jawie nawiedza go zakochana w nim Sylfida. Młodzieniec udaje się do lasu za ulotnym duszkiem. Swoje palce w perypetiach zakochanych maczają też czarownica Magde i przyjaciel Jamesa, Gurn.
Obsada: pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin
21 marca 2019 r., czw 18:30
Bajadera
muzyka: Ludwig Minkus
choreografia: Marius Petipa / Jurij Grigorowicz
Tragiczna historia miłości świątynnej tancerki Nikiji i wojownika Solora to, obok słynnego „Jeziora łabędziego”, jedno z najwspanialszych dzieł baletu klasycznego w jego najdoskonalszej XIX-wiecznej eklektycznej formie. Marius Petipa, który stworzył pierwszą wersję choreograficzną „Bajadery”, we wszystkich swoich baletach na piedestale stawiał kobietę – primabalerinę z jej tanecznym popisem. Tu widz otrzymuje popis podwójny, bo oprócz głównej bohaterki wspaniałą partię otrzymała jej rywalka – okrutna hinduska księżniczka Gamzatti, która rozkazuje zabić Nikiję podsuwając jej kosz kwiatów z ukrytą żmiją. „Bajadera” słynie z romantycznej „Sceny Cieni”, kiedy to kilkadziesiąt ubranych na biało i spowitych woalami tancerek schodzi z „nieba” na ziemię wykonując wciąż i wciąż to samo baletowe pas – arabesque penchée. Ten zadziwiający romantyczny obraz na długo pozostaje w pamięci wraz z rozkołysaną romantyczną muzyką Ludviga Minkusa.
Obsada: pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 3 godzin i 20 minut.
25 kwietnia 2019 r., czw, 18:30
Śpiąca królewna
muzyka: Piotr Czajkowski
choreografia: Jurij Grigorowicz wg Mariusa Petipy
Baletowa wersja baśni Charles’a Perraulta o księżniczce Aurorze, która zasnęła na sto lat, ukłuwszy się podczas swoich szesnastych urodzin w palec zaczarowanym przez złą wróżkę wrzecionem, to klasyk nad klasykami. Spektakl nie tylko opowiada historię śpiącej królewny, ale jest przede wszystkim pełnym uroku, barw i tanecznej wirtuozerii baletowym koncertem, wymagającym zaangażowania olbrzymiego zespołu, w tym uczniów szkoły baletowej, a także kilkudziesięciu solistów. „Śpiąca królewna” to także przedstawienie o niezwykłej urodzie plastycznej, przenoszące nas w czasy carskiej Rosji i bogatych wstawień w carskich teatrach. Oryginalną choreografię Petipy odtworzył, zarazem opracowując ją na nowo, od lat związany z moskiewskim zespołem Jurij Grigorowicz. Zgodnie z tradycją wykonawczą, według której złej i szpetnej postaci nie może wykonywać balerina, w postać złej wróżki Carabosse wciela się mężczyzna.
Obsada: Olga Smirnowa, Siemion Czudin, Julia Stiepanowa, Aleksiej Łoparewicz, Artiom Bieliakow, Anastazja Denisowa, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin i 50 minut.
23 maja 2019 r., czw, 18:30
Złoty wiek
muzyka: Dmitrij Szostakowicz
choreografia: Jurij Grigorowicz
Dzieło genialnego rosyjskiego symfonika, jednego z najwybitniejszych kompozytorów XX wieku – Dmitrija Szostakowicza. Jego pierwszy balet, „Złoty Wiek”, był w latach 30. ub. wieku przedmiotem ostrej krytyki, w końcu cenzura doprowadziła do zdjęcia go z afisza. Autor chciał pokazać w krzywym zwierciadle dwa światy: komunistyczny i kapitalistyczny. „Złoty Wiek” w swej pierwotnej wersji był polityczną satyrą na zmiany zachodzące w ówczesnej Europie, w tym na rodzący się wtedy faszyzm. Cenzorom nie spodobały się odniesienia do modnych wówczas tańców, które uznano za burżuazyjne. Balet, pełen dowcipnej muzyki zawierającej m.in. elementy zakazanego później przez komunistów jazzu, przywrócił scenie choreograf i dyrektor baletu Bolszoj Jurij Grigorowicz. Opracował na nowo libretto, akcję przeniósł w środowisko gangsterskie: Borys, przedstawiciel radzieckiej młodzieży, zakochuje się w tancerce Ricie, która na co dzień występuje w kabarecie „Złoty Wiek”.
Obsada: Nina Kapcowa, Rusłan Skworcow, Michaił Łobuchin, Jekaterina Krysanowa, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin i 20 minut.
13 czerwca 2019 r., czw., 18:30
Carmen-suita/ Pietruszka
muzyka: Georges Bizet / Rodion Szczedrin (Carmen) / Igor Strawiński (Pietruszka)
choreografia: Alberto Alonso (Carmen) / Edward Clug (Pietruszka)
„Zawsze pragnęłam zatańczyć Carmen” – pisała we wspomnieniach Maja Plisiecka, genialna primabalerina Teatru Bolszoj. Tancerka sama więc napisała libretto, niemal zmusiła męża, Rodiona Szczedrina, do stworzenia na bazie muzyki Bizeta z opery pod tym samym tytułem, na nowo zinstrumentowanej suity. Na koniec znalazła idealnego choreografa – Kubańczyka Alberta Alonso, który akurat gościł w Moskwie ze swoim zespołem. Powstał niezwykle nowoczesny, erotyczny i wyrazisty spektakl, który do dziś stanowi klejnot w repertuarze moskiewskiej sceny. Wieczór dopełni nowa interpretacja choreograficzna baletu Igora Strawińskiego „Pietruszka”, opowiadającego o smutkach i radościach małej kukiełki, Piotrusia (Pietruszki) z rosyjskiego jarmarcznego teatrzyku. Balet zrealizuje Edward Clug, tancerz i choreograf urodzony w Rumunii, obecnie dyrektor baletu w Słoweńskim Teatrze Narodowym w Mariborze.
Obsada: pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy oraz orkiestra Teatru Bolszoj.
Przedstawienie trwa około 2 godzin i 20 minut.
