Słuszną drogą
Jak aktualne są dziś artystyczne rozwiązania, które czerpią z tradycji kultury? Odpowiedzi szukajmy w dniach 5-8 lipca na festiwalu EtnoKraków / Rozstaje 2017.
Latem w sercu Krakowa odbywa się jeden z najważniejszych festiwali world music w tej części Europy. Ponad 100 muzyków wystąpi na 20 koncertach w wyjątkowych lokalizacjach: w kościele św. Katarzyny, Żydowskim Muzeum Galicja, Muzeum Etnograficznym im. S. Udzieli, w krakowskich klubach (Alchemia, Strefa) oraz na scenie plenerowej na placu Wolnica. Powrót do muzycznych korzeni uzupełnią wydarzenia towarzyszące: zabawy taneczne, warsztaty muzyczne i tradycyjnego rzemiosła. A wszystko równolegle z odbywającą się w tym czasie w Krakowie 41. sesją Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO.
U zbiegu kultur
„W Krakowie wystąpi m.in. Kayhan Kalhor, który jest światowej sławy wirtuozem gry na kemancze – tradycyjnym, perskim instrumencie strunowym, wpisanym na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości. Na tej samej liście znajdują się też Pieśni z Sanaa (Jemen), które są istotną inspiracją repertuaru grupy Gulaza. Znalazł się tam też gruziński śpiew polifoniczny, praktykowany w ramach projektu Duch gór przez kwintet Urmuli, oraz wykorzystywany przez ten sam zespół dęty drewniany duduk z podwójnym stroikiem” – zapowiada Jan Słowiński, dyrektor festiwalu EtnoKraków / Rozstaje.
Gruzinów na scenie wesprą nasi rodzimi górale – niezawodna kapela Trebuniów-Tutków. Międzykulturowy dialog poprowadzi też jeden z najwybitniejszych – i bardzo cenionych w świecie – gitarzystów hinduskich, Debashish Bhattacharya. Artysta przedstawi autorską wizję muzyki hinduskiej, z brzmieniem gitary hawajskiej w tle (jego ostatnia płyta z podtytułem A Tribute to Tau Moe – dedykowana jest artyście, który spopularyzował hawajską gitarę w Indiach). Indie ukażą swoje różnorodne oblicze także za sprawą śpiewaczki Debaliny Bhowmick i jej zespołu złożonego z muzyków pochodzących z Bengalu Zachodniego.
W kręgu mistyków
Kontynent azjatycki reprezentuje też zespół Homayoon z Iranu, tworzący klasyczną perską muzykę, osadzoną w tradycji sufickiej. Grupa korzysta z poetyckiego dorobku mistyka, znanego światu jako Rumi (Dżalal ad-Din Muhammad ar-Rumi), a jej brzmienie definiuje oryginalne instrumentarium: ney (flet), tar i setar (instrumenty strunowe szarpane), daf (bęben ramowy) i tonbak (drewniany bęben).
Georgij Gurdżijew to z kolei ormiański filozof, mistyk i przywódca duchowy, do którego idei nawiązuje ceniony na świecie Gurdjieff Ensemble. W skład zespołu weszli czołowi instrumentaliści z Armenii, grający na takich instrumentach jak: duduk, saz, oud, kanon, santur czy dhol.
Słychać głosy
Trzy odrębne głosy Europy usłyszymy za sprawą fińskiej pieśniarki Outi Pulkkinen i jej wspólnego projektu z Marianą Sadovską (Ukraina) i Nadją Räss (Szwajcaria). Pieśni runiczne tradycji estońskiego wybrzeża Bałtyku w konfrontacji z ukraińskimi pieśniami obrzędowymi oraz alpejską tradycją jodłowania – echa tego twórczego zderzenia jeszcze długo pobrzmiewać będą w murach statecznego Krakowa.
Ural Pop to natomiast muzyczny eksperyment oparty na pieśniach Saamów/Lapończyków i brzmieniowych wpływach ugro-fińskich. Torgeir Vassvik z nowym składem – Kristiiną Ilmonen i Rauno Nieminenem połączyli głęboką wiedzę i wykonawcze mistrzostwo, by nadać dawnym tradycjom nowe, współczesne brzmienie.
Za następczynię słynnej Cesárii Évory uchodzi dziś jej krajanka z Wysp Zielonego Przylądka Elida Almeida. Podobnie jak jej legendarna poprzedniczka, także nie miała łatwego dzieciństwa. Po śmierci ojca Elida pomagała matce, ulicznej sprzedawczyni, jednocześnie ucząc się śpiewu w miejscowym kościele. Bardzo szybko sama została matką – zajmowała się nie tylko swoim dzieckiem, ale także młodszymi braćmi. Te wczesne życiowe zakręty stały się inspiracją dla jej pierwszych piosenek zebranych na debiutanckiej płycie o znamiennym tytule Ora Doci Ora Margos (Chwile szczęścia, chwile goryczy).
Do pięknych tradycji kultury słowackiej nawiąże Katarína Máliková z zespołem. Artystka pochodzi z Polomki w Dolinie Górnego Hronu (słow. Horehronie), gdzie dorastała wśród gór i pieśni. Dzięki nagranemu w ubiegłym roku albumowi Pustvopol stała się laureatką słowackich nagród za debiut roku oraz najlepszą płytę world music/folk.
Radość śpiewania zademonstruje też polska grupa Sutari. Dziewczyny popularność zdobyły za sprawą muzyki zdefiniowanej jako „kuchenna awangarda na trzy kobiece głosy i instrumenty codzienne”. Na ich najnowszej płycie Osty usłyszymy o różnych odcieniach miłości, o tęsknocie, strachu, zagubieniu, walce o własną godność i poszukiwaniu niezależności.
A to Polska właśnie
Polska reprezentacja w ramach tegorocznej edycji to ponadto: pokoleniowy duet Jorgos & Antonis Skolias, Kapela Maliszów (z materiałem z nowej, wyczekiwanej płyty), Ola Bilińska (z pieśniami miłosnymi jidysz), żywiołowa Dikanda, Ania Broda (z pieśniami z Warmii i Mazur), Karolina Cicha i Bart Pałyga (z próbą odtworzenia muzyki Tatarów podlaskich), polsko-skandynawski projekt Archipelag_2 Joanny Słowińskiej i wspólne przedsięwzięcie artystyczne Kayhana Kalhora i Marii Pomianowskiej.
„Każdego roku festiwal EtnoKraków / Rozstaje przyciąga do Krakowa gości z odległych zakątków Polski i zagranicy, a festiwalowa publiczność z rocznym wyprzedzeniem wpisuje w swoje kalendarze każdą kolejną edycję wydarzenia. Ogromnie nas to cieszy, ponieważ to znak, że obrana przez nas, organizatorów, droga jest słuszna, a marka festiwalu staje się coraz bardziej rozpoznawalna” – podsumowuje Robert Rozciecha, zastępca dyrektora Krakowskiego Biura Festiwalowego. (Artur Jackowski, magazyn "Karnet")
