1956
Z okazji 60. rocznicy powstania węgierskiego 1956 roku Generalny Konsulat Węgier oraz Kino Pod Baranami zapraszają na przegląd filmowy Gdzie sprawiedliwy wybucha gniew. Kino węgierskie wobec stalinizmu (3 listopada – 15 grudnia). Wydarzenie zainauguruje projekcja filmu Chłopcy z Budakeszi (reż. Pál Erdőss) będącego adaptacją głośnej na Węgrzech powieści Lustro dzieciństwa Istvána Kovácsa. Jej bohaterowie to chłopcy, których dojrzewanie przypada na czas brutalnego stalinizmu. W programie przeglądu znajdą się również wybitne dzieła węgierskiej kinematografii, m.in. nominowany w 1970 roku do Złotej Palmy w Cannes film Miłość w reżyserii Károla Makka oraz zdobywca Nagrody Specjalnej Jury na festiwalu w Locarno Ja, twój syn (1966) – pełnometrażowy debiut jednego z najwybitniejszych twórców kina węgierskiego, Istvána Szabó.
(Justyna Skalska, miesięcznik „Karnet”)
Program:
3 listopada 2016, 18.45
CHŁOPCY Z BUDAKESZI | BUDAKESZI SRÁCOK
reż. Pál Erdőss, Węgry 2006, 112’
Wprowadzenie: István Kovács (w języku polskim)
Pokaz towarzyszy międzynarodowej konferencji naukowej 1956 – czy przełom? Kulturowe ślady i echa Czerwca i Października 1956 w Kraju i na Emigracji odbywającej się w Akademii Ignatianum w Krakowie.
Adaptacja głośnej na Węgrzech (wydanej także w Polsce) powieści Lustro dzieciństwa Istvána Kovácsa. Jej bohaterowie to dorastający chłopcy, na których dzieciństwie położyła się cieniem tragedia węgierskiego powstania 1956 roku. Dostają twardą lekcję życia w kraju, próbującym otrząsnąć się z wojennej traumy i rządów wielbicieli Stalina. Te dwa światy – młodzieńczego dojrzewania i brutalnej rzeczywistości – przenikają się nawzajem, tworząc dziwny, nie zawsze zrozumiały dla młodych bohaterów, melanż niewinności i przemocy. Inspiracją dla autora był pomnik Małego Powstańca, stojący pod murami warszawskiej Starówki.
10 listopada 2016, 19.05
W GÓRĘ RZUCONY KAMIEŃ | FELDOBOTT KÖ
reż. Sándor Sára, Węgry 1969, 84’
Wizualnie i kompozycyjnie wyrafinowane dzieło operatora Sándora Sáry. Historia chłopaka, który pod koniec lat 40. chce dostać się do szkoły filmowej. Kiedy jego ojciec staje się więźniem politycznym reżimu Rákosiego, bohater nie ma już szans na zrealizowanie marzeń. Totalitarny system władzy determinuje odtąd jego życie na każdym etapie. Przyjdzie mu zmierzyć się z reperkusjami przymusowej kolektywizacji wsi czy dezynfekcją romskiego obozu. Po latach, próbując zrekonstruować tamte wydarzenia, nakręci film fabularny.
17 listopada 2016
JA, TWÓJ SYN | FATHER | APA
reż. István Szabó, Węgry 1966, 98’
Historia chłopca, któremu przyszło dorastać na Węgrzech tuż po wojnie, w czasach stalinowskiego terroru, powstania 1956 roku oraz "gulaszowego socjalizmu" lat 60. Po śmierci ojca w 1945 roku, Andrása samotnie wychowuje matka. Chłopak nie umie się odnaleźć w zmieniającej się rzeczywistości społecznej i politycznej, w której ojciec mógłby być jego przewodnikiem. Wymyśla mu więc fikcyjne biografie, odpowiednio dostosowując jego życiorys do aktualnego klimatu politycznego w taki sposób, aby w każdej wersji ojciec mógł uchodzić za bohatera. Sam także nie potrafi sprecyzować swojego światopoglądu, wstępuje do komunistycznego związku harcerskiego, a następnie bierze udział w studenckich demonstracjach antyradzieckich. Próbując żyć bez jednego rodziców walczy ze światem i sobą samym o własną tożsamość.
24 listopada 2016
MIŁOŚĆ | LOVE | SZERELEM
reż. Károly Makk, Węgry 1970, 85’
Filmowa adaptacja noweli więziennej Tibora Déryego pod tym samym tytułem. Akcja filmu toczy się na początku lat 50. XX wieku. János trafił na dziesięć lat do więzienia z powodów politycznych. Żona Jánosa opiekuje się jego obłożnie chorą matką i ukrywa przed nią prawdę o miejscu pobytu syna. Sama nie wiedząc czy mąż jeszcze żyje, w jego imieniu pisze do matki fikcyjne listy opisujące rzekomo kwitnącą karierę aktorską Jánosa w Ameryce. Im trudniejsze są warunki ich życia, tym bardziej baśniowe stają się opowieści na temat nieistniejącego życia Jánosa w Hollywood. W 1971 roku film został zgłoszony do Oscara w kategorii filmu nieanglojęzycznego.
8 grudnia 2016, 19.05
DWADZIEŚCIA GODZIN | TWENTY HOURS | HÚSZ ÓRA
reż. Zoltán Fábri, Węgry 1965, 109’
Historia dziennikarza szukającego wyjaśnienia morderstwa, którego ofiarą osiem lat wcześniej stał się pracownik gospodarstwa rolnego w pewnej wsi. W celu rozwikłania zagadki młody reporter przyjeżdża na miejsce i w ciągu tytułowych dwudziestu godzin rozmawia z pozostałymi przy życiu świadkami tamtych wydarzeń. W toku dziennikarskiego śledztwa na jaw wychodzą ciążące na ich sumieniach przewinienia. Dziennikarz odkrywa konflikty światopoglądowe i polityczne, wykreowane w czasie kolejnych przemian społecznych w kraju, początkowych nadziei związanych z nowym systemem i rozczarowania działaniem władzy.
15 grudnia 2016
ŚWIADEK | THE WITNESS | A TANÚ
reż. Péter Bacsó, Węgry 1969, 105’
Legendarna satyra polityczna, wstrzymana na dziesięć lat przez komunistyczną cenzurę. Akcja filmu rozgrywa się na przełomie lat 40. i 50. w czasach powojennej dyktatury Mátyása Rákosiego. Strażnik naddunajskich wałów przeciwpowodziowych, József Pelikán, ojciec ośmiorga dzieci, zostaje aresztowany za ubój nielegalnie przechowywanej świni. Od tego momentu zaczyna interesować się nim towarzysz Virága, który za wszelką cenę chce wciągnąć Pelikána w działalność partii. Każda kolejna oferta pracy kończy się jednak katastrofą, a nieprzystosowanie bohatera do kariery aparatczyka obnaża absurdy komunistycznej rzeczywistości.